Vô cảm là sự lạnh lùng, thờ ơ, chỉ chăm lo cho quyền lợi của mình. Ra đường gặp điều đẹp đẽ không hề rung động, thấy việc tốt không ủng hộ, gặp điều xấu, điều ác không dám lên án hay chống lại. Vô cảm như con sâu gặm nhấm tâm hồn, khiến ta không còn đủ năng lượng để thu hút điều tốt đẹp. Trước đây, vô cảm chỉ là hiện tượng đơn lẻ, nhưng nay lan rộng, trở thành căn bệnh xã hội. Cơn lốc toàn cầu hóa và kinh tế thị trường đã tác động mạnh đến tâm lý xã hội, hình thành lối sống thực dụng.
Người ta thản nhiên nhìn cảnh kẻ mạnh ăn hiếp kẻ yếu, nữ sinh bị lột áo, giật tóc, đánh hội đồng như xem kịch, quay video tung lên mạng. Họ không nhìn thấy kẻ gian móc túi trên xe buýt dù việc đó xảy ra trước mắt. Tranh cãi, xô xát nhỏ nhặt không ai can ngăn, dẫn đến án mạng. Tại sao không ai can thiệp? Vì họ sợ liên lụy, mang vạ vào thân. Vô cảm không chỉ hủy hoại nhân cách mà còn xói mòn đạo đức, làm rối loạn xã hội và kìm hãm đất nước.
Để chữa trị căn bệnh “ung thư tâm hồn” này, cần nhiều giải pháp đồng bộ. Phải tạo sức đề kháng cho xã hội bằng cách xây dựng và nhân lên những yếu tố tích cực. Một môi trường xã hội tốt, lành mạnh sẽ chống lại vô cảm. Phải bền bỉ xây dựng văn hóa ứng xử, tạo đời sống tinh thần phong phú, nơi giá trị tinh thần, đạo đức được xác lập rõ ràng. Khi cái tốt, cái thiện chiếm ưu thế, sự vô cảm sẽ dần mất đi.
Nâng cao rung động cảm xúc là yếu tố quan trọng giúp thu hút điều tốt đẹp và đẩy lùi vô cảm. Bạn có thường cảm thấy tồi tệ về bản thân? Không hài lòng về vị trí của mình? Hãy nhớ rằng chúng ta kiểm soát được cảm xúc và thay đổi để hạnh phúc hơn. Có thể bạn không nhận ra sự buồn bã của mình tác động đến người xung quanh thế nào. Bạn bước vào nhà với bước chân nặng trĩu, khuôn mặt ủ ê, không thể ăn bữa tối ngon lành với gia đình. Mọi người cảm thấy nặng nề theo bạn. Cảm xúc tiêu cực dễ lây lan, nhưng may mắn là cảm xúc tích cực vẫn tồn tại, cho chúng ta cơ hội thay đổi.
Hãy cải thiện cảm xúc tích cực bằng những cách đơn giản để cảm thấy tốt hơn mỗi ngày.
1. Tăng cường kết nối tích cực trong não
Càng sử dụng nhiều bộ phận của não trách nhiệm cho những điều tích cực thì những bộ phận đó càng khỏe mạnh hơn. Làm việc với thông tin tích cực, ký ức tích cực và sự chú ý tích cực làm cho tất cả những điều đó trở nên mạnh mẽ hơn. Và xây dựng những kỹ năng cơ bản hơn này có thể giúp chúng ta làm việc hiệu quả hơn trong những việc như suy nghĩ tích cực, giúp chúng ta cảm thấy tốt hơn. Một cách để sử dụng thông tin tích cực thường xuyên hơn là ghi nhớ những từ tích cực. Các nhà nghiên cứu Bradley & Lang, 1999 thử nghiệm các từ tích cực nhất để sử dụng làm ‘từ trong ngày’ hoặc trong các trò chơi trí nhớ để xây dựng những kết nối tích cực này.
2. Khám phá các mục tiêu cảm xúc
Bạn định nghĩa thế nào về ‘cảm thấy tốt hơn’? Nếu không biết câu trả lời thì phải làm thế nào để đạt được điều đó? Hãy dành thời gian để tự hỏi bản thân xem bạn muốn có những cảm xúc hoặc trải nghiệm chính xác nào khi ‘cảm thấy tốt hơn’? Dưới đây là một số cảm xúc để suy ngẫm. Cố gắng xác định 1 hoặc 2 cảm xúc hàng đầu mà bạn muốn cảm nhận.
Hưng phấn
Đam mê
Cảm hứng
Thích thú
Tự tin
Hân hoan
Vui mừng
Hài lòng
Bình yên
Thư thái
3. Theo đuổi cảm xúc mong muốn
Khi biết cảm xúc nào khiến bạn cảm thấy tốt hơn, hãy lập kế hoạch hành động để trải nghiệm chúng. Ví dụ nếu muốn thấy hứng thú, hãy lên kế hoạch đi để làm điều gì đó mới mẻ và tiếp thêm sinh lực. Mặt khác nếu muốn cảm thấy thư giãn, hãy lên kế hoạch đi mát-xa hoặc hít thở sâu. Khi biết mục tiêu cảm xúc của mình là gì bạn dễ dàng đạt được chúng hơn.
4. Thực hành lòng biết ơn
Khi không cảm thấy tốt, chúng ta có thể khó biết ơn bất cứ điều gì. Nhưng thực hành lòng biết ơn đối với những điều đang diễn ra tốt đẹp trong cuộc sống giúp chúng ta cảm thấy tốt hơn. Bằng cách đó chúng ta chuyển trọng tâm sang điều tốt hơn là điều xấu. Bạn có thể viết nhật ký biết ơn hoặc chia sẻ lòng biết ơn của mình với người khác. Cả hai cách này đều là những cách tốt để trau dồi kỹ năng biết ơn.
5. Thấu hiểu và yêu thương về cảm giác tồi tệ
Nếu cảm thấy tồi tệ một chút thì đâu có sao. Cảm xúc tiêu cực có những chức năng quan trọng thực sự giúp chúng ta chăm sóc bản thân tốt hơn. Nỗi buồn giúp chúng ta nhận sự hỗ trợ từ người khác, lo lắng giúp chúng ta chuẩn bị cho những mối đe dọa và tức giận chúng ta đứng lên vì những gì chúng ta tin tưởng. Nhưng hãy cẩn thận không giữ những cảm xúc tiêu cực không có lợi. Hãy trút bỏ những oán hận và trách móc bản thân thành những hành động cải thiện cuộc sống.
6. Đối xử với bản thân tốt hơn
Không phải lúc nào cũng dễ dàng nâng cao lòng tự trọng hoặc giá trị bản thân vì chúng ta thường thiết lập cuộc sống của mình theo những cách chúng ta đã tin về bản thân. Nhưng có thể bắt đầu bằng cách tự từ bi – bằng cách cho bản thân nghỉ ngơi vì lúc nào cũng cảm thấy không tốt. Và thậm chí có thể cảm thấy tốt hơn khi hiểu rõ hơn về những người hoặc trải nghiệm khiến chúng ta cảm thấy tồi tệ và học cách nói ‘không’ với những người có trải nghiệm đó. Bằng cách đối xử tốt hơn với bản thân như thế chúng ta có thể xây dựng động lực và hiệu quả giúp chúng ta cảm thấy tốt hơn.
7. Chuyển trọng tâm
Chúng ta thường cảm thấy tồi tệ hơn sau khi chia tay, mất việc hoặc bị từ chối. Nếu tập trung vào việc bị từ chối hoặc thất bại chỉ làm cho nó tồi tệ hơn, kìm hãm cảm xúc cho đến khi không thể chịu đựng được. Chuyển sự chú ý sang thứ khác sẽ tạo ra khác biệt lớn. Nếu chuyển sang tập trung vào những điều tích cực – tận hưởng thời gian tốt đẹp hoặc tưởng tượng những điều tốt đẹp trong tương lai. Hoặc chỉ cần tập trung vào hiện tại. Ngay cả việc nhặt một đồ vật như một chiếc bút và đặt tên cho tất cả những gì chúng ta nhìn thấy, cảm thấy và ngửi thấy cũng chuyển sự tập trung ra khỏi điều tiêu cực.
Những gì chúng ta được biết về những tiên nhân, hiền giả, biết Bụt, Chúa Jesus hay những người đã giải thoát, họ mang trong mình một năng lượng vô tận, năng lượng của tình thương rộng lớn. Dù họ không nói gì, nhưng năng lượng ấy cũng sẽ lan tỏa ra xung quanh, như ánh hào quang không bao giờ tắt của mặt trời, năng lượng ấy không dành riêng cho một ai. Ta chưa có cơ hội gặp tiên nhân, hiền giả hay những người đã giải thoát.
Ta chỉ có may mắn gặp những người tốt, những người có thể cho tôi cảm nhận về một tình yêu, tình thương rộng lớn hơn. Nhưng tôi tin rằng, chính những năng lượng cảm xúc này sẽ nuôi dưỡng lòng bao dung và thương yêu, vốn luôn có trong tôi, để mỗi ngày, tôi thấy mình hạnh phúc hơn.