Tình yêu trở thành trói buộc và quyến luyến bởi vì nó chưa phải là tình yêu. Bạn chỉ tham gia vào trò chơi, đùa giỡn và tự dối gạt mình. Vì thế bám dính là sự thực và cái mà bạn gọi là tình yêu chỉ là một màn kịch.
Vậy khi tương tư hay yêu ai, sớm muộn gì cũng khám phá ra: Bạn chỉ là công cụ và toàn bộ sự chán chường, buồn tẻ bắt đầu xuất hiện. Thế thì cơ chế của nó là gì; và tại sao tình yêu lại xảy ra như thế?
Cách đây vài ngày, có người đàn ông đến gặp tôi với cảm giác đầy tội lỗi: “Tôi yêu cô ta, tôi yêu cô ấy say đắm. Ngày cô ta chết, tôi khóc lóc và than thở, nhưng đột nhiên trong tôi có một ý thức mạnh mẽ và tự do. Có cái gì đó bên trong bốc cháy và giải phóng rời xa khỏi thân thể. Tôi cảm nhận hơi thở sâu lắng trong tư tưởng hình thành: Tôi tự do, thoải mái giống như được giải phóng.”
Trong đau khổ, thoáng chốc ông ta nhận thức tầng lớp thứ hai của cảm xúc. Bề ngoài, ông ta than khóc và gào thét và nói: “Tôi không thể nào sống thiếu cô ta.” Nhưng sâu lắng tự bên trong, ông ấy lại nói: “Tôi nhận thức được đang có cảm giác lành mạnh, tốt đẹp vì tôi hoàn toàn tự do.”
Tầng lớp thứ ba là cảm nhận tội lỗi. Thức nói với ông: “Ông đang làm gì vậy, đang có một tử thi nằm trước mặt ông và cô ấy là người ông yêu.” Thế là ông ta bắt đầu có cảm giác mình vô cùng tội lỗi.
Ông ta nói rằng: “Xin hãy giúp tôi. Việc gì đang xảy ra trong tâm trí. Có phải tôi là một kẻ phụ bạc không?”
Không có gì xảy ra, cũng chẳng có ai phản bội ai. Khi tình yêu trở thành ràng buộc và tham đắm, nó là sự thiêu hủy, cô lập, tù túng. Nhưng tại sao tình yêu lại bám luyến như vậy?
Vì các bạn trong sống trong ảo giác mà ngỡ rằng tình yêu. Các bạn đùa giỡn vớí chính mình và cho rằng đó là tình yêu. Thực tế, các bạn bám vào ảo giác và đi sâu hơn nữa sẽ trở thành nô lệ của ảo giác.
Đây là sự khủng hoảng vi tế của tự do, vì tất cả mọi người đều muốn làm nô lệ. Mọi người bàn thảo về tự do nhưng không một ai dũng cảm, quyết tâm bức phá xiềng xích vì nghĩ khi thực sự tự do thì sẽ rơi vào cô độc. Nếu bạn can đảm đơn độc bạn mới có thể thực sự tự do.
Nhưng không một ai đủ dũng cảm cô độc vì lúc nào cũng cần có một đối tượng. Tại sao bạn lại cần một người nào đó hay phải đến một cuộc vui nào đó? Vì bạn sợ đối diện với chính mình trong nỗi đơn độc, lẻ loi; thấy trở nên buồn tẻ.
Và sự thực, khi cô đơn, dường như sự việc đều vô nghĩa. Thế là phải cần đến với một ai đó, và bạn phải có vị trí trong họ để chiếm hữu và sáng tạo những phù phiếm vây quanh. Bạn không thể sống đơn độc và cần phải sống với một ai đó.
Tương tự, những người khác cũng không thể sống cô đơn, họ phải đi tìm kiếm một người nào đó, nói một cách văn vẻ, họ đi tìm một nửa của mình. Thế là ảo giác và ngộ nhận xảy ra. Khi hai người sợ đối diện với cô độc kết hợp với nhau và thế là họ bắt đầu trò chơi,diễn tuồng “Màn kịch của tình yêu”.
Nhưng càng đi sâu hơn họ càng cột chặt mình trong sự ràng buộc, bám luyến, giam hãm và nô lệ. Đó cũng là những lý do trong xã hội, mức độ ly dị ngày càng cao hơn.
Sớm hay muộn, bất cứ điều gì bạn khao khát cũng sẽ xảy ra. Đó là một trong những sự việc bất hạnh nhất trên thế giới. Khi điều ham muốn xảy ra, bạn nhận lấy và sớm hay muộn, trò chơi cũng sẽ biến mất.
Khi vở kịch hạ màn, tất nhiên sẽ chấm dứt vai trò. Khi bạn trở thành vợ và chồng, nghĩa là nô lệ với nhau, sau khi lập gia đình, tình yêu tan biến bởi vì ảo tưởng đã hoàn tất vai trò, nó phải tan biến vào hư không để hình thành một ảo hóa mới.
Bạn không bao giờ trực tiếp yêu cầu trở thành nô lệ; và cũng không thể trắng trợn với một người: “Hãy trở thành nô lệ của tôi”. Họ sẽ chống lại bạn tức khắc. Khi sự ham muốn mãn nguyện, tình yêu phải ra đi. Thế thì ngục tù giam hãm hình thành sự nô lệ, phục dịch. Thế là các bạn bắt đầu đấu tranh và tạo chiến tranh để đòi hỏi tự do.
Hãy ghi nhớ điều nầy: “Đó là một trong những nghịch biện của tâm thức. Khi được những gì mình có; bạn sẽ chán và bất cứ điều gì không thoả mãn thì bạn chờ đợi, mong ước. Khi cô độc, bạn chờ nô lệ và được giam hãm.
Khi bị tù túng thì đòi hỏi tự do. Thực sự chỉ có nô lệ mới mơ ước tự do; và con người tự do thì muốn trở thành nô lệ. Tâm thức là sự vận chuyển không ngừng như quả lắc, di chuyển dao động từ thái cực nầy sang thái cực khác chỉ trong tích tắc.”
Tình yêu không bao giờ ràng buộc. Ràng buộc là đòi hỏi những gì cần thiết và tình yêu chỉ là con mồi. Bạn đang đi tìm con cá có tên bám luyến, thế là tình yêu trở thành con mồi để cá cắn câu. Khi cá bị mắc câu, mồi không còn giá trị nữa. Nên nhớ, bất cứ bạn làm điều gì, hãy lắng thực sâu bên trong để khám phá nguyên nhân căn bản hay chính nguồn gốc của nó.
Nếu là tình yêu chân chính, không bao giờ ràng buộc. Vậy cơ chế vận hành để tình yêu trở thành bám chấp là gì. Ngay trong khoảng khắc bạn nói với người yêu hay người tình: “Chỉ yêu một mình tôi.” Thế là bạn bắt đầu hình thành tư hữu.
Trong giây lát, bạn chiếm hữu một ai hay cái gì, tức là sĩ nhục đối tượng một cách sâu sắc, bởi vì bạn đã biến thành vật vô tri, một món hàng để tư hữu. Khi tôi chiếm hữu, bạn không còn là một người mà đã trở thành món hàng như những bàn ghế trang trí… Ồ! chỉ là một món hàng. Và tôi sử dụng do sự chiếm hữu, vì thế không bằng lòng bất cứ một ai có quyền sử dụng bạn.
Đó là sự trả giá tôi chiếm hữu được bạn và tôi có quyền xem bạn như món đồ. Đó là sự thỏa thuận mua bán; và bây giờ không một ai có thể sử dụng bạn. Vì cả hai đồng hợp tác trói buộc và biến thành tình trạng nô lệ cho nhau. Tôi biến thành sự nô dịch của bạn và ngược lại.
Thế thì chiến tranh bùng nổ. Tôi muốn tự do và cũng muốn tư hữu, muốn làm chủ tự do của bạn và chính tôi. Đây là tranh đấu, là nỗi loạn nếu bạn muốn chiếm hữu và tôi bị bạn tư hữu. Như thế nếu không muốn bị chiếm hữu thì không nên tư hữu.
Sự chiếm hữu làm của riêng không thể nào xảy ra giữa hai người, khi duy trì đơn độc và chuyển động như sự độc lập của tâm thức tự do. Chúng ta có thể đến gần, có thể kết hợp, hòa hợp với nhau. Nhưng không một ai tư hữu. Thế thì không có vòng đay, không có tình trạng nô lệ và không có sự ràng buộc.
Sự bám chấp là một trong những điều tồi tệ nhất. Khi nói xấu xa nhất, tôi không có ý nói về tôn giáo mà chỉ nói về lãnh vực mỹ thuật. Vì khi ràng buộc, bạn đánh mất sự đơn độc, bạn mất hết tất cả. Chỉ vì cảm nhận một người nào đó cần đến bạn và muốn sống với bạn; bạn mất hết tất cả, bạn mất con người mình trong tư hữu.
Nhưng vẫn có những cú lừa: Bạn cố độc lập để làm cho người khác chiếm hữu, thì người khác cũng có thể làm giống hệt như vậy. Thế nên chỉ có một biện pháp duy nhất, đừng tư hữu nếu bạn không muốn bị chiếm hữu.
Chúa nói: “Đừng kết tội ai thì ta không bị kết án.” Cũng giống như: “Đừng chiếm hữu thì không bị chiếm hữu.” Hay “Đừng biến một ai thành nô lệ, nếu không bạn sẽ trở thành nô lệ.”
Chủ nhân luôn là nô lệ riêng cho đối tượng nào đó. Bạn không trở thành chủ nhân một ai, cũng không trở thành nô lệ cho ai. Bạn chỉ chủ nhân khi không còn một ai là nô lệ.
Đó dường như nghịch lý, vì khi tôi nói bạn chỉ có thể là chủ nhân khi không một ai là nô lệ , bạn sẽ nói: “Vậy thì chủ nhân là gì? Làm sao tôi là chủ nhân khi không còn nô lệ?” Nhưng tôi nói: “Khi nào bạn là chủ nhân, thì không một ai là nô lệ và cũng không một ai cố gắng giải phóng sự trói buộc vì bạn là chủ nhân của chính mình.”
Yêu tự do, cố gắng được giải phóng, ý nghĩa căn bản là: Phải hiểu rõ ràng, sáng tỏ và sâu sắc chính mình. Bấy giờ, bạn nhận biết đủ để hiểu về con người mình. Bạn có thể chia sẻ với ai đó, nhưng không lệ thuộc vào đối tượng.
Có thể chia sẻ bản thân. Có thể chia sẻ tình yêu. Có thể chia sẻ niềm hạnh phúc. Có thể chia sẻ niềm an lạc và sự yên lặng với người nào đó. Nhưng chỉ là sự chia sẻ chứ không là lệ thuộc. Nếu không có một ai, tôi vẫn hạnh phúc, vẫn bình an. Nhưng nếu có ai đó thì cũng tốt và tôi có thể chia sẻ.
Khi hiểu rõ sự trong sáng nội tại ngay trung tâm, khi đó bạn mới có thể yêu thương mà không tư hữu hay bám chấp. Nếu không biết về trung tâm, tình yêu sẽ trở thành sự ràng buộc. Nếu biết được trung tâm bản thể, tình yêu sẽ trở thành hiến dâng và phụng sự. Nhưng đầu tiên cần phải biết yêu mới có thể buông bỏ được tình yêu thế nhân.
Đức Phật đi qua khu làng, có một chàng trai trẻ đến và nói: “Xin dạy con một điều. Làm sao con có thể phụng sự người khác?” Đức Phật mĩm cười: “Đầu tiên trở về gốc, hãy quên hết mọi người. Trước tiên, phải rõ biết chính con; thế rồi mọi sự việc sẽ theo sau.”
Bây giờ bạn nói : “Không thể yêu vì khi yêu một ai, tự nhiên sẽ trở thành tư hữu, riêng tư.” Bạn nói bạn không yêu, thì bất cứ hành động nào bạn làm cũng không đúng vì người hành động vắng mặt.
Ý thức nội tại không hiện diện và bất cứ việc gì bạn làm đều hỏng bét. Vậy đầu tiên bạn trở về nguyên thủy của động từ “là”; rồi sau đó có thể chia sẻ trạng thái, và pháp chia sẻ chính là tình yêu không biên giới. Còn trước đó, những gì bạn làm đều là bám chấp và tham luyến.
Cuối cùng, nếu bạn chiến đấu chống lại ràng buộc, có nghĩa là bạn chọn sai hướng đi. Bạn có thể đấu tranh, nổi loạn. Rất nhiều tu sĩ đã làm như thế vì khi cảm thấy mình bám luyến vào nhà cửa, tài sản, vợ con và bị giam hãm, tù túng.
Họ đào thoát, chạy trốn. Bỏ tất cả để trở thành khất sĩ và quy ẩn trong núi non, rừng rậm để tìm lấy sự cô độc. Nếu tiếp tục quan sát, bạn sẽ nhận ra họ vẫn bị ràng buộc với hoàn cảnh mới chung quanh.
Tôi đến thăm một người bạn sống ẩn dật dưới những cổ thụ trong rừng sâu, nhưng cũng có những vị tu khổ hạnh khác sống gần đó. Và việc xảy ra như thế nầy, tôi ở gốc cây với người bạn ẩn tu. Có người mới tới đến tìm chỗ trú trong khi bạn tôi ra bờ sông tắm. Dưới gốc cây, người khổ hạnh bắt đầu ngồi thiền định.
Ông ta trở về thấy thế đuổi người mới nầy đi và nói: “Đây là gốc cây của tôi. Ông nên đi tìm chỗ khác; không ai có thể ngồi thiền dưới gốc cây của tôi.”
Người đàn ông đó đã từ bỏ vợ, con, tài sản. Nhưng bây giờ, gốc cây là tài sản do ông tư hữu.” Ông không thể thiền định dưới gốc cây của tôi.”
Bạn không thể nào dễ dàng chạy thoát khỏi sự bám chấp. Nó thay hình đổi dạng và bạn bị lừa đảo vì tham lúc nào cũng sẵn có. Vậy đừng tranh đấu với tham chấp và sự bám luyến.
Chỉ nên cố gắng để hiểu tại sao tham lúc nào cũng sẵn sàng hiện diện; và một khi nhận biết được nguồn gốc sâu sắc của tham. Bạn không còn hiện hữu trong thế giới tình yêu thế nhân.
Tự bên trong bản thể bị lưu vong, bạn đã vắng mặt từ lâu lắm, bạn nương dựa bất cứ cái gì để có cảm giác an toàn, bảo đảm. Bạn không là nguồn gốc, cội rễ mà chỉ nỗ lực tạo tác để có thể thay thế cho gốc rễ.
Khi trở lại cắm rễ thực sâu, trong chính bạn nhận biết mình là ai. Sự xuất hiện này là gì và sự sáng tỏ rõ biết là gì. Thế rồi không còn dựa vào bất cứ cái gì nữa.
Như thế không có nghĩa bạn không biết yêu thương. Bạn chỉ có thể yêu thương thực sự khi nào sự chia sẻ có thể xảy ra vô điều kiện. Không chờ đợi để đáp ứng. Bạn đơn giản chia sẻ vì bạn có rất nhiều, vì bạn có quá nhiều nguồn năng lượng đang tuôn chảy cuồn cuộn bên trong.
Nguồn tuôn chảy trong bản thể chính là tình yêu không biên giới. Khi nguồn năng lượng ngập tràn, khi toàn thể năng lượng vũ trụ ngập tràn và tình yêu rộng mở sờ chạm đến những vì sao.
Với tình yêu toàn thể, mặt đất sẽ an lành và tình yêu toàn thể chuyển động trong vũ trụ là cam lồ gội rửa để trở thành sự hiến dâng.