Cá nhân tạo ra nghiệp. Nghiệp không tạo ra cá nhân…
.
Trước khi chúng ta đi vào kinh này, bạn phải hiểu từ nghiệp karma này. Nó có nghĩa là hành động. Nhưng hành động có thể có hai kiểu: hoặc nó có thể là phản ứng hoặc nó có thể là đáp ứng.
.
Ai đó xúc phạm bạn. Bạn trở nên giận dữ – người đó đã nhấn phím của bạn. Thực ra người đó là chủ, bạn đang hành xử như nô lệ. Người đó đã xoay xở để tạo ra giận dữ trong bạn. Người đó đang trong điều khiển. Nếu người đó muốn thay đổi tình huống người đó có thể nói, “Tôi lấy làm tiếc,” và mọi sự sẽ khác. Bạn chỉ là nạn nhân; bạn không có bất kì quyền nào điều khiển tình huống này. Khi ai đó xúc phạm bạn, bạn ngay lập tức phản ứng từ kinh nghiệm quá khứ của bạn.
.
Phản ứng này thực sự là nghiệp.
Nó là lực ràng buộc, nó tạo ra xiềng xích cho bạn.
.
Nhưng đáp ứng là điều khác toàn bộ với phản ứng. Đáp ứng không được tạo ra bởi người khác. Người đó xúc phạm bạn, người đó lăng mạ bạn – bạn nghe người đó, người đó đang đưa ra phát biểu nào đó về bạn. Người của hiểu biết, người của nhận biết, người của thiền sẽ đơn giản lắng nghe điều đó. Người kia đang đưa ra phát biểu nào đó… tốt hay xấu, điều đó không phải là mối bận tâm của khoảnh khắc đó.
.
Trước hết bạn lắng nghe người đó mà không đi ngay vào phản ứng. Bạn cho phép nhận biết của mình tựa như tấm gương phản xạ bất kì cái gì người đó đang nói, hay bất kì cái gì người đó đang làm. Và từ nhận biết tựa tấm gương của bạn, ngay lập tức, trong hiện tại, không từ kinh nghiệm quá khứ, đáp ứng nào đó tới.
.
Người đó đang bảo bạn rằng bạn tham, người đó đang bảo bạn rằng bạn xấu, người đó đang bảo bạn rằng bạn bẩn. Và nếu bạn lắng nghe một cách im lặng, không có gì để giận cả. Hoặc là người đó đúng hoặc là người đó sai. Nếu người đó đúng, bạn phải biết ơn người đó. Bạn phải nói với người đó, “Cám ơn bạn, bạn có từ bi lớn lao. Bạn đã làm cho tôi nhận biết về những điều mà tôi còn chưa nhận biết. Xin bạn luôn nhớ, bất kì khi nào bạn thấy cái gì đó trong tôi, nói cho tôi. Đừng cảm thấy rằng tôi sẽ bị xúc phạm. Tôi bao giờ cũng vẫn còn biết ơn.”
.
Hay nếu bạn thấy rằng người đó sai, bạn có thể đơn giản nói, “Tôi đã nghe phát biểu của bạn nhưng chúng không đúng. Và về cái gì đó không đúng, sao tôi phải phản ứng lại làm gì? Bạn sẽ phải xem lại. Xem lại phát biểu của bạn và thế thì chúng ta sẽ thấy. Nhưng như tôi có thể thấy, không có gì đúng trong chúng cả và tôi không cần phải bị xúc phạm bởi lời dối trá.” Chỉ có hai phương án này.
.
Bố của George Gurdjieff chết và lúc đó ông ấy mới chín tuổi. Người bố nghèo nhưng là một người rất hoà hợp, con người của nhận biết vô biên. Ông ấy gọi Gurdjieff tới và nói, “Nghe đây. Con còn quá trẻ để hiểu điều bố nói, nhưng nhớ lấy nó. Không bao lâu con sẽ có thể hiểu nó, và nếu con có thể bắt đầu hàng động tương ứng, bắt đầu hành động sao cho con không quên. Bố không có gì khác để cho con; không tiền, không nhà, không đất.”
.
Ông ấy là dân du cư. “Bố đang trao cho con qua bạn bè bố, nhưng nhớ lấy, đây là kho báu duy nhất bố có thể trao cho con như đồ thừa kế. Và lắng nghe cho cẩn thận; đây là những lời cuối cùng của bố con – kinh nghiệm cả cuộc đời của bố đấy.”
.
Một đứa trẻ chín tuổi… ông ấy tới gần để nghe ông bố già và người bố nói, “Nó là điều rất đơn giản: Nếu ai đó xúc phạm con, lắng nghe một cách im lặng, chăm chú, từng chi tiết về điều người đó đang nói – các ẩn ý là gì. Và thế rồi bảo người đó, ‘Tôi biết ơn rằng anh đã quan tâm nhiều thế tới tôi. Sau hai mươi tư giờ nữa tôi sẽ tới và đáp lại anh. Tôi không thể đừng được điều đó, bởi vì người bố đã mất của tôi đã làm điều đó thành điều kiện, với tôi rằng chỉ sau hai mươi tư tiếng xem xét tôi mới được phép trả lời.”
.
Và trong tuổi già riêng của mình, Gurdjieff đã nói với đệ tử của ông ấy, “Nguyên tắc đơn giản này đã giúp tôi nhiều lắm, bởi vì sau hai mươi bốn giờ ai còn giận nữa? Và sau khi xem xét hai mươi bốn giờ, hoặc người ta thấy người kia là đúng – và nếu người ấy là đúng thế thì không cần phải bận tâm, tốt hơn cả là tự thay đổi bản thân mình – hay nếu người đó sai. Thế nữa cũng không cần bị bận tâm. Đấy là vấn đề của người kia, đâu phải là vấn đề của bạn.”
.
Người hoàn toàn thức tỉnh vẫn còn không bị ô uế bởi bất kì cái gì người ấy làm, bởi vì đấy là đáp ứng. Đấy là phản xạ thuần khiết từ gương, không phán xét. Nó không tới từ quá khứ, nó tới từ ý thức hiện tại. Nhưng bất kì cái gì tới từ kinh nghiệm quá khứ của bạn sẽ tạo ra xiềng xích cho bạn.
.
Ở phương Đông, trong mười nghìn năm chúng ta đã từng nghĩ về điều đó, thực nghiệm với nó. Đấy là điều duy nhất mà toàn thể phương Đông và các thiên tài của nó vẫn còn tham dự vào: làm sao con người có thể đi tới giai đoạn mà hành động của người đó không tạo ra bất kì lệ thuộc nào cho người đó, không tạo ra việc sinh lần nữa cho người đó – làm sao ý thức có thể được tạo ra nơi người ta có thể hành động mà không hành động, và nơi không cái gì làm ô nhiễm được con người đó.
.
Từ “Bồ đề đạt ma – thiền sư vĩ đại nhất, Ch.14”
