Khi một hành giả bắt đầu thiền định, sẽ có những triền cái, chướng ngại khởi lên liên tục làm cản trở quá trình hành thiền của hành giả. Chúng là những pháp chướng ngại rất lớn cho sự đắc Thiền, đắc Đạo và đắc Quả của các hành giả. Sau đây, tôi xin mô tả sơ lược 5 chướng ngại lớn nhất gây cản trở đến quá trình hành thiền của hành giả:
1. Tham dục
2. Sân hận
3. Hồn trầm thụy miên, dã dượi buồn ngủ
4. Trạo cử, phóng dật, hối quá
5. Hoài nghi
———————————————-
1. Tham dục
Đây là chướng ngại lớn nhất thường xảy ra khi hành giả thực hành thiền định. Trong khi hành thiền, những ham muốn sẽ khởi lên và làm cho hành giả không thể nào tập trung hành thiền được nữa.
Có thể kể ra 3 ham muốn chính, đó là:
-Ham muốn thần thông
-Ham muốn về dục
-Ham muốn công danh, lợi lộc, vật chất.
-Ham muốn thần thông.
Nhiều người khi hành thiền thường ham thích thần thông. Thần thông khi chưa có chánh trí sẽ gây ra ảo tưởng, kiêu mạn, coi mình hơn người, tà kiến, tự cao tự đại. Muốn chứng được cái Vô Ngã, trước hết phải diệt trừ bản ngã đi. Một người có bản ngã quá lớn, sẽ không thể nào đắc Đạo và Quả được.
Một người đạt Đạo, sẽ xem tất cả mọi người như chính mình, cho nên sẽ không có ngã mạn trong người ấy nữa. Lúc đó, thần thông có thể được sử dụng để giúp người, giúp đời. Một người chưa đắc Đạo và Quả, khi có thần thông rất dễ ảo tưởng, coi mình hơn người, khinh chê miệt thị người khác, rất dễ đi vào con đường tà đạo, gây nguy hiểm không những cho mình mà còn nguy hiểm cho xã hội nữa.
Thần thông chỉ là những pháp thuộc về thế gian, tức là chúng cũng vô thường, sinh rồi diệt, có rồi mất, chứ không tồn tại mãi được. Có thần thông cũng không giúp hành giả giải thoát được, thực ra nó còn là nguyên nhân cản trở sự đạt Đạo của hành giả nữa.
Khi chưa có thần thông thì ham ham thích thích, khi có rồi bạn thấy nó cũng chỉ bình thường thôi, tuy nhiên đôi khi nó còn mang đến phiền toái hơn cho bạn nữa, nhất là những người ở cõi vô hình luôn tìm cách liên lạc và quấy nhiễu bạn. Cho nên, đừng ham thích nó, hãy chú tâm vào việc hành thiền.
Mục đích lớn nhất của người hành thiền là đạt Đạo, chứ không phải thần thông.
Khi đạt được Đạo rồi bạn sẽ thấy đó là quả vị tuyệt vời nhất mà không có gì trên thế gian có thể sánh bằng, nó là vượt ngoài thế gian, vượt ra mọi cõi giới. Nó là bất tử, là hạnh phúc trường tồn, là tình yêu vô ngã, là sự an lạc vĩnh cửu.
Bạn sẽ không còn sợ hãi, không còn lo lắng, không còn buồn rầu, không còn đau khổ. Bạn sẽ thấy mình là một với tất cả mọi người, bạn có tâm thức của cả vũ trụ. Thế gian thành rồi hoại, con người sống và chết, vũ trụ này sinh và diệt…không còn là mối bận tâm của bạn nữa. Tâm bạn sẽ luôn luôn bình yên và an lạc dù có xảy ra bất cứ chuyện gì.
Vì vậy, hãy bỏ qua mọi thứ và đạt được Đạo.
-Ham muốn tình dục.
Đây là trở ngại thứ hai trong khi hành thiền. Khi hành thiền, những tư tưởng về dục sẽ khởi lên, làm quấy nhiễu sự tĩnh tâm của các hành giả. Năng lực dục là một năng lực rất mạnh, nó là cần thiết trong thời kỳ sơ khai của con người, để duy trì và phát triển nòi giống. Vì vậy, nó được tự nhiên cung cấp cho một lực hút rất mạnh. Nó cũng là bài học cho con người ở cấp độ phàm nhân.
Tuy nhiên, muốn tiến lên bậc Thánh nhân, con người phải vượt qua bài học này và học các bài học cao hơn.
Ở cấp độ nguyên tử, dục là sự kết hợp giữa điện tích dương ( hạt nhân) và điện tích âm (electron).
Ở cấp độ thực vật, dục là sự kết hợp giữa nhị đực và nhụy cái.
Ở cấp độ động vật, dục là sự kết hợp giữa con đực và con cái.
Ở con người, dục là sự kết hợp giữa người nam và người nữ, đi kèm với nó là tình yêu, nghĩa vụ, sự quan tâm và chăm sóc lẫn nhau.
Ở bậc Thánh, dục là sự kết hợp giữa tâm và Niết Bàn, giữa cái sinh diệt và cái không sinh diệt, giữa ngã và vô ngã, đó là quả vị ngọt ngào và đáng mong ước nhất.
Vì vậy, muốn lên cao hơn, bạn phải từ bỏ cái thấp hơn. Nếu bạn vẫn còn ham muốn về dục và không chịu từ bỏ nó, thì bạn mãi ở cấp độ phàm nhân mà thôi. Đừng hi vọng tiến lên cao hơn khi bạn vẫn còn chìm đắm trong cái dục của con người.
Để thoát khỏi sự kìm hãm của dục, trước tiên bạn phải học cách buông bỏ nó.
Thứ hai, không tiếp xúc với bất kỳ cái gì có liên quan tới dục như phim ảnh, tài liệu, báo chí, truyện đọc…hoặc những người, những vật có khơi gợi lên cái dục của bạn.
Bởi vì sao? Vì khi bạn tiếp xúc với những thứ đó, dù muốn hay không tưởng của bạn vẫn khởi lên, chúng sẽ lục lại ngân hàng trí nhớ của bạn và khơi gợi cho bạn những thứ có liên quan tới chúng, và từ đó làm cho dục bạn khởi lên. Đó là cách hoạt động của chúng. Khi bạn không kiểm soát tốt tâm trí thì bạn không thể nào dừng quy trình đó lại được.
Ví như khi bạn nhìn thấy một món ăn ưa thích, dù bạn chưa thấy đói nhưng bạn vẫn có mong muốn được ăn nó. Càng tiếp xúc với món ăn đó nhiều hơn, bạn càng ham muốn ăn nó hơn.
Cho nên, tránh tiếp xúc với chúng càng nhiều càng tốt. Khi ít tiếp xúc với chúng, tưởng sẽ ít có cơ hội khởi lên, nên dục tham sẽ ngày càng giảm đi. Cho tới khi nào bạn đạt được Thánh quả thì bạn mới diệt được chúng.
Thứ 3, đừng cố dại dột thử nghiệm xem mình đã đạt được tới đâu trong việc kìm nén cơn dục. Bạn càng tập trung năng lượng cho nó, nó càng mạnh hơn, dù đó là ưa thích hay tránh né nó. Vì vậy, tránh mọi tiếp xúc hay thử nghiệm với nó, nó sẽ càng ngày càng mất năng lượng, yếu đi và mất sức sống.
Thật ra, năng lực dục của bạn mạnh mẽ là do các tinh hoa chất dục vọng có trong thể cảm dục của bạn (nhiều người còn gọi là thể vía). Khi bạn thực hành dục hay nghĩ tưởng tới dục, các tính hoa chất dục vọng sẽ bám víu lên thể cảm dục và rung động ứng theo rung động của thể cảm dục. Chúng sẽ có mặt ở đó thường xuyên và kích thích tính dục của ta lên để chúng tận hưởng. Bạn càng dục chúng càng bám dính chặt hơn. Rất khó để chúng bỏ đi.
Có hai cách để loại bỏ chúng, đó là chuyển hóa tính dục lên thành năng lượng tích cực hơn như ham muốn phụng sự, ham muốn học hỏi, ham muốn sáng tạo, từ đó chúng không còn thấy rung động thích hợp nữa và chúng sẽ bỏ đi.
Cách thứ hai là đứng chú tâm vào dục nữa, đừng nghĩ tưởng tới dục nữa, khi đó bạn không cung cấp năng lượng cho chúng nữa, chúng sẽ trở nên yếu đuối và bị đánh bật ra khỏi cơ thể.
Vì vậy, hãy kiên quyết và dũng tâm trong việc chiến đấu với các tinh hoa chất dục vọng. Bạn đừng bao giờ để khuất phục chúng. Nếu không bạn sẽ bị chúng dẫn dắt liên tục. Khi thoát khỏi dục, bạn sẽ không còn bị đau khổ về chúng nữa.
-Ham muốn công danh, vật chất.
Nhiều người khi hành thiền thì cứ nghĩ tới điều này điều kia, nghĩ tới nhà cửa, con cái, công danh sự nghiệp.
Bạn nên biết rằng tất cả mọi công danh, sự nghiệp, vật chất đều là vô thường, nó sinh và diệt liên tục.
Hành tinh này từng có biết bao nhiêu nền văn minh tiến tiến, nhưng rồi một ngày nào đó chúng cũng bị hủy diệt mà thôi. Đã có rất nhiều nền văn minh từng tồn tại trên Trái Đất, một vài trong số đó rất là tiên tiến. Thế nhưng, trong thời đại bây giờ, mấy người từng biết về chúng. Nhiều nền văn minh đã từng xuất hiện, rồi lại biến mất không một dấu vết. Nền văn minh này cũng vậy, nó cũng phải chịu chung số phận hoại diệt. Đó là quy luật. Cái gì sinh ra, cái đó ắt sẽ phải diệt đi. Cái khác nhau chỉ là thời gian dài hay ngắn mà thôi.
Một nền văn minh được tồn tại, là để giúp cho con người và các chúng sinh trong đó học hỏi, hiểu biết và tiến hóa. Khi nó không còn nhiều bài học cho con người trong đó nữa, nó sẽ bị diệt đi để xây dựng một nền văn minh khác, để đem lại những bài học mới hơn. Thông thường, một nền văn minh tồn tại không quá 100.000 năm. Vì vậy, bạn đừng mong rằng nền văn minh bạn sống có thể tồn tại vĩnh viễn. Mọi thứ chỉ có tính chất tương đối, để đem lại các bài học và các trải nghiệm cho bạn, vì vậy, đừng quá dính mắc vào chúng.
Bạn đã trải qua vô số kiếp sống từng là vua, từng là địa chủ, từng là người giàu có, nhưng một ngày bạn cũng sẽ chết và bỏ lại tất cả tài sản, bạn không thể mang theo công danh và tài sản sang kiếp sau được.
Trái Đất này đã có biết bao nhiều lần sinh và diệt. Trái Đất thực chất cũng một sinh mệnh sống, cũng có ngày và đêm, cũng có luân hồi và đầu thai y như con người, tuy nhiên thời gian sống của Trái Đất là lâu hơn thời gian của chúng ta nhiều.
Vũ trũ cùng từng sinh và diệt vô số lần. Vũ trụ này một ngày cũng bị diệt đi. Vì vậy, đừng nên dính mắc và ham muốn vào vật chất hay thế giới này quá nhiều. Càng dính mắc bạn sẽ càng đau khổ mà thôi.
Hãy quán sát thử xem, nếu bạn có tất cả mọi công danh sự nghiệp, tiền tài của cải, rồi nó sẽ đưa bạn tới đâu, rồi bạn sẽ làm gì tiếp theo. Nó có tồn tại mãi không, hay một ngày nào đó nó sẽ mất đi. Hãy sáng suốt. Hãy buông bỏ.
Buông bỏ ở đây, có nghĩa là không dính mắc, không tham ái, không chú tâm, không chấp chặt, không quan trọng hóa vật chất…Buông bỏ ở đây, không có nghĩa là từ bỏ hay vứt đi tất cả. Bởi bạn đang sống trên thế giới vật chất này, bạn cũng cần chúng để sử dụng. Tuy nhiên hãy xem chúng như là công cụ để bạn sử dụng, để học hỏi và sáng tạo, chứ đừng tham ái và dính mắc vào chúng, đừng xem chúng như là mình, là của mình.
Cách tốt nhất để loại trừ tâm tham chính là quán vô thường và thiền quán bất tịnh.
2. Sân hận
Bạn có biết vì sao bạn sân hận không?
-Khi bạn nhìn thấy, nghe hoặc xúc chạm cái đó khả lạc, khả ái, những cảm thọ lạc sẽ sinh khởi. Sau đó, bạn sẽ sinh tâm tìm kiếm những thứ sinh ra cảm thọ khả ái, dễ chịu đó, dần dần tâm tham phát sinh.
-Khi bạn nhìn thấy, nghe hoặc xúc chạm cái đó không khả lạc, không khả ái, những cảm thọ khổ sẽ sinh khởi. Sau đó, bạn sẽ sinh tâm chán ghét những thứ sinh ra cảm thọ khó chịu đó, dần dần tâm sân phát sinh.
-Vì vậy, tâm sân phát sinh khi bạn cảm thấy khó chịu với một người hoặc một vật hoặc một việc gì đó không ưa thích, không khả ái. Cách tốt nhất để giảm bớt tâm sân của bạn là đừng khó chịu với bất kỳ thứ gì xảy đến với bạn. Luôn chấp nhận mọi thứ có thể xảy ra cho bạn, chấp nhận mọi thứ xảy đến cho bạn.
-Thực hành yêu thương cũng là một cách giảm bớt tâm sân. Tình thương là đối nghịch với tâm sân. Khi bạn càng biết yêu hơn, bạn sẽ thấy tâm sân của bạn ngày càng giảm đi. Khi bạn đạt được trạng thái Vô Ngã, bạn sẽ thấy rằng bạn là một với tất cả mọi thứ. Khi bạn ghét ai đó, tức là bạn đang ghét chính mình, bạn sẽ tự cảm thấy khó chịu. Khi bạn yêu ai đó, tức là bạn đang yêu chính mình, bạn sẽ tự cảm thấy hạnh phúc.
-Tất cả mọi thứ xảy ra xung quanh bạn, đều đến với bạn để lại những bài học cho bạn. Hãy thấy rằng tất cả đang chuyển động xung quanh bạn, đang đem đến những bài học tốt nhất cho bạn. Vì vậy, hãy yêu tất cả và luôn cám ơn tất cả mọi thứ trong đời bạn.
-Hãy luôn biết rằng mọi thứ đều vận hành theo nhân duyên, nghiệp quả. Nếu bạn gặp một bất hạnh nào đó, ấy có thể là do kiếp này hoặc những kiếp trước bạn đã làm gì đó sai trái, cho nên giờ đây bạn nhận lãnh lại quả đã gây ra. Hãy cảm ơn vì nó đã không tệ hơn cái mà bạn đang nhận lãnh.
-Dù chuyện gì có xảy ra với bạn, hãy luôn giữ tâm bình thản, tâm xả, tâm chấp nhận đối với chúng. Hãy biết rằng tâm sân của bạn thực chất cũng chỉ là vô thường, được cấu tạo bởi những vật chất vi tế luôn sinh diệt không ngừng, chúng không phải là bạn, chúng không phải của bạn, bạn chỉ đang trải nghiệm chúng. Hãy trải nghiệm chúng, ôm ấp chúng, và để chúng rời đi khỏi bạn. Hãy cảm ơn chúng vì chúng đã mang lại những trải nghiệm ấy cho bạn.
-Phương pháp thiền tốt nhất để loại bỏ tâm sân cho người người thường sân hận là thực hành thiền rải tâm từ, tâm bi, tâm hỷ và tâm xả.
3.Hôn trầm thụy miên
Hôn trầm thụy miên là sự dã dượi, buồn ngủ, uể oải của thân và tâm khi thực hiện một việc gì đó không đáng mong muốn, không đáng ao ước. Khi bạn không ham thích trong việc hành thiền bạn cũng sẽ rất dễ bị hôn trầm thụy miên.
– Có 4 nguyên nhân chính dẫn đến hôn trầm thụy miên:
+ Một là, do thân mệt mỏi, bệnh hoạn, thiếu nghỉ ngơi, hoặc ăn uống quá no…làm thân sinh cảm giác lười biếng, dã dượi, buồn ngủ.
+ Hai là, do điều kiện thời tiết khí hậu không thuận lợi như môi trường không thoáng khí, nóng bức, ngột ngoạt khó thở, thiếu ôxi.
+ Ba là, do sự nhàm chán của tâm khi phải khi phải thực hiện lập đi lập lại một công việc không ưu thích, sự thiếu ý chí, quyết tâm, thiếu tinh tấn trong hành thiền dễ dẫn đến uể oải, lừ đừ, buồn ngủ
+ Bốn là, do môi trường xung quanh có nhiều ngạ quỷ, phi nhân đến quấy phá, đòi nợ, làm cho cả thân và tâm đều mệt mỏi, phóng dật, buồn ngủ.
– Các cách khắc phục chính:
+ Chuẩn bị cơ thể khỏe mạnh trước khi hành thiền, không nên ăn quá no, cũng không nên quá hành xác làm cơ thể mệt mỏi, bơ phờ. Trước khi hành thiền các bạn nên tập thể dục, tập yoga hoặc các môn tập khí công… để bổ trợ cho cơ thể khỏe mạnh, kiên cường, từ đó việc hành thiền cũng được tốt đẹp hơn.
Đức Phật Thích Ca ngày xưa khổ hạnh hành xác 6 năm nhưng đã không chứng được Đạo. Sau đó, Ngài mới nhớ lại lúc Ngài 7 tuổi, khi mà thân thể được khỏe mạnh, Ngài hành thiền rất mau đắc thiền. Từ đó trở đi Ngài từ bỏ con đường khổ hạnh, đi theo con đường trung đạo, tức là không hành xác và cũng không lợi dưỡng, và đạt được Đạo lớn. Cho nên, bạn cũng không nên hành xác quá khắc khổ và cũng không nên quá nuông chiều những đòi hỏi của thân xác này.
Chỉ nên biết rằng nó là công cụ, là phương tiện để bạn sử dụng trong thế giới vật chất này. Bạn chăm sóc nó tốt thì nó phục vụ bạn được lâu dài. Bạn không chăm sóc nó tốt thì nó rời bỏ đi. Bạn dính mắc vào nó, bạn tự đem lại đau khổ cho mình.
+ Hành thiền trong một môi trường quang đãng, thoáng khí, trong lành, ít ô nhiễm. Tốt nhất là nên thiền dưới một gốc cây nào đó hoặc ở trong rừng. Hành thiền dưới một gốc cây sẽ đem lại cho bạn một trường năng lượng tốt lành, nhiều ôxi, kết nối với năng lượng đất dễ dàng.
+ Trước khi ngồi xuống thiền phải có một ý chí dũng mạnh, quyết tâm mãnh liệt để đem lại nguồn năng lượng cho một tâm trí đang uể oải, lười nhác. Bạn phải chọn cho mình một mục tiêu khi hành thiền và duy trì mục tiêu đó đến cùng. Sau đó, thể hiện sự tinh tấn, ý chí mãnh liệt khi hành thiền, khi đó bạn sẽ dễ dàng thoát khỏi sự trì tuệ, uể oải của tâm gây nên. Tất nhiên mục tiêu ấy nên là đạt được Đạo giải thoát, hoặc thành tựu được pháp thiền mà bạn đang theo.
+ Thời gian này bề trên sẽ sắp xếp giúp người đang tu hành trả nghiệp dồn đập để có cơ hội giải thoát ngay trong một kiếp, cho nên khi hành thiền nhiều chủ nợ, ngạ quỷ, phi nhân… kéo đến đòi nợ, làm cho việc hành thiền rất khó khăn. Tuy nhiên, đừng lo lắng. Hãy biết rằng bạn đang trả nợ. Và hãy luôn sám hối tội lỗi của mình kiếp này hoặc kiếp trước đã gây ra đối với những chúng sinh khác trước khi hành thiền. Sau khi hành thiền xong, hãy chia phước đến họ. Chia phước cũng là cách để bạn tăng trưởng thiện phước. Ví như bạn càng yêu thương hơn, bạn càng nhận lại nhiều tình yêu hơn. Chia phước cũng vậy, bạn càng cho đi nhiều hơn, bạn càng nhận lại nhiều hơn.
Hành thiền rải tâm từ ra xung quanh cũng có tác dụng rất tốt trong trường hợp này.
Hãy chọn một nơi hành thiền tránh xa những tụ điểm ăn uống, rượu chè, cờ bạc, trai gái…và những khu vực đông dân cư vì những những nơi này thường tụ tập rất nhiều ngạ quỷ, ma đói, cô hồn…
Nên có một bàn thờ Phật, Chúa, các vị bồ tát, Phạm thiên, chư thiên hoặc các vị hộ pháp…ở trong phòng thiền. Một nơi hành thiền không nên gần chỗ ngủ nghĩ, và không nên có người ra vào nhiều ở chỗ ấy.
Có thể kêu gọi sự giúp đỡ của các chư thiên hoặc các thiên thần hộ mệnh, hoặc kêu gọi ánh sáng vàng, ánh sáng trắng bảo vệ bạn tránh những sự tấn công từ các thế lực tiêu cực bên ngoài.
+ Cuối cùng, nếu quá buồn ngủ, bạn có thể đi rửa mặt xong vào hành trở lại, hoặc đi kinh hành, hoặc đơn giản là đi ngủ cho bớt bùn ngủ đi.
4. Trạo cử, phóng dật, hối quá
– Lo toan, tính toán, suy nghĩ, lo lắng, sợ hãi, hối hận…về những gì mình đã đừng làm, đang làm và sẽ làm, tạo ra tình trạng trạo cử và hối quá.
– Người sơ cơ, mới bắt đầu hành thiền thường bị những suy nghĩ, tư tưởng trong đầu khởi sinh và quấy phá liên tục, làm họ không thể tập trung hành thiền được, đôi khi những suy nghĩ ấy còn tăng thêm lòng tham dục và sân hận đến cho họ.
– Khi mới bắt đầu hành thiền, nên tập trung toàn bộ tâm trí cho đối tượng mình đang thực hành, hoặc bài pháp mà mình đang quán sát. Tốt nhất là nên định tâm trước rồi mới hành thiền. Có 40 đề mục mà Đức Phật đã chỉ dạy lại cho chúng ta để có thể định tâm. Trong đó có thể kể ra một vài đề mục thiền định như niệm hơi thở, quán tưởng các loại màu sắc, quán tưởng các loại tử thi, niệm ân đức Phật hoặc niệm sự chết, thực hành rải tâm từ, bi, hỷ, xả. Thực hành định tâm là cách tốt nhất để loại trừ những tư tưởng, suy nghĩ nảy sinh liên tục trong quá trình hành thiền. Khi tâm định dễ dàng rồi thì lúc đó thực hành thiền quán mới tốt, tuệ sẽ mau phát sanh.
– Nhiều người thường sai lầm cho rằng khi nào ngồi thiền thì khi đó mới định tâm, mới kiểm soát tâm. Thực ra, chúng ta nên kiểm soát tâm mọi lúc mọi nơi. Bởi lối sống hằng ngày trợ duyên rất lớn cho quá trình thiền định, và việc thiền định cũng giúp thay đổi lối sống hằng ngày tốt hơn.
Một người có lối sống phóng dật, buông lơi, làm việc gì cũng hấp tấp nóng vội, không chánh niệm khi đi đứng nằm ngồi, thường xuyên trò chuyện tán gẫu…thì chắc chắn sẽ không thể hành thiền tốt được, chắc chắn các trạo cử và phóng dật sẽ nảy sinh liên tục làm người đó không thể hành thiền được.
Khi phóng dật nảy sinh thì buồn ngủ, hôn trầm, tham ái và sân hận cũng thừa dịp mà phát sinh. Vì vậy, kiểm soát thân tâm và chánh niệm trong mọi lời nói hành động là điều rất tốt đối với mọi hành giả. Việc thực hành tốt trong lúc hành thiền cũng sẽ trợ duyên rất tốt cho cuộc sống hằng ngày, nó sẽ giúp người đó tĩnh tâm, điềm tĩnh hơn trong mọi lời nói cũng như hành động.
– Chánh niệm tức là luôn dùng tâm ghi nhận những gì mình đang làm mà không để tâm trí sao nhãng sang những việc khác. Ở mức độ cao hơn, chánh niệm tức là luôn quán sát các sắc, thọ, tưởng, hành, thức đang sinh và diệt liên tục bên trong mình.
– Nên tập tịnh khẩu trong một vài ngày nếu có thể, bởi tịnh khẩu sẽ giúp tâm định bạn mạnh hơn. Khi ta nói chuyện càng nhiều, suy nghĩ sẽ nảy sinh càng nhiều, vì vậy mà phóng dật sẽ càng mạnh hơn.
– Khi một suy nghĩ khởi lên trong hành thiền, nên dùng tâm trí đè nén nó lại, hoặc chú tâm ghi nhận liên tục trên thân thể, hoặc quan sát hơi thở, chứ không đi theo suy nghĩ, bởi bạn càng cung cấp năng lượng cho nó, nó sẽ càng mạnh hơn.
– Không nên suy nghĩ về quá khứ, cũng chẳng nghĩ về tương lai, chỉ chú tâm vào giây phút hiện tại, ấy cũng gọi là chánh niệm. Quá khứ thì đã qua, tương lai thì chưa tới, hạnh phúc là ở trong hiện tại. Hãy tập quên thời gian đi, vì thời gian chỉ là ảo ảnh. Thời gian chỉ là sự đong đếm các chuyển động. Khi sự chuyển động, sự thay đổi xảy ra, ta có cái gọi là thời gian.
Tuy nhiên nếu tất cả mọi thứ đứng im, thì thời gian cũng sẽ bị mất đi. Mọi thứ mà ta đang trải nghiệm, thật ra là sự thay đổi vị trí và trạng thái không ngừng của các hạt vật chất. Không có cái gì thực sự sinh ra và không có cái gì thực sự chết đi. Chúng chỉ là chuyển đổi từ vị trí này sang vị trí khác, từ chất này sang chất khác, từ cõi này sang cõi khác, sinh rồi diệt, diệt rồi lại sinh.
Vì vậy, đối với các nhà tạo lập vũ trụ, không hề có cái suy nghĩ gọi là thời gian. Chúng ta cũng sẽ trải nghiệm được cái gọi là phi thời gian khi ở trong trạng thái Niết Bàn. Mong rằng các bạn sẽ sớm đạt được nó. Bạn sẽ thấy rằng Niết bàn là vượt ra ngoài thế gian, vượt mọi cảnh giới, vượt trên tất cả.
– Hối quá tức là hối hận về những việc mình làm, chúng cũng do phóng dật mà phát sinh. Bạn cũng nên đè nén nó lại và buông bỏ nó đi. Việc hối hận là một điều tốt, nhưng khi hành thiền thì bạn nên bỏ qua nó đi. Nếu bạn làm một việc bất thiện nào đó đối với ai đó, hãy nên sám hối với người đó về những việc mình đã làm để được sự tha thứ từ họ. Nếu họ không tha thứ cho bạn, hãy nên gửi tình yêu thương chân thật đến họ và mong họ tha thứ cho bạn. Sau đó, bạn có thể hành thiền, làm việc thiện và hồi hướng công đức ấy cho họ. Chắn chắn việc này sẽ có hiệu quả.
– Hãy biết rằng ai trong đời cũng từng mắc sai lầm, dù lớn hay nhỏ, quan trọng là bạn học hỏi được gì từ những sai lầm đó và cách sửa chửa chúng. Sự hiểu biết sẽ ngày càng tăng tiến qua những bài học sai lầm và cách sửa chữa. Nếu bạn hoàn toàn toàn giác, bạn sẽ không mắc sai lầm nữa, tuy nhiên bạn chưa toàn giác, cho nên bạn cần phải học, và việc mắc sai lầm là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, hãy sửa chữa nó và đừng bao giờ để tái phạm.
– Khi bạn có trạo cử và hối hận quá nhiều, bạn nên thực hành phương pháp thiền định quán niệm hơi thở và quán niệm pháp để áp chế chúng.
5. Hoài nghi
-Khi thực hành một pháp môn nào đó, nếu sự hoài nghi xuất hiện, hành giả sẽ khó mà thành tựu hoàn toàn được pháp môn đó. Bởi khi hoài nghi xuất hiện, hành giả sẽ không có sự tin tưởng hoàn toàn nơi giáo pháp ấy, sẽ không cố gắng nỗ lực hết mình để thành tựu được pháp ấy. Sự hoài nghi còn kéo theo trạo cử phóng dật, tham ái, sân hận, hôn trầm thụy miên…vì vậy chúng sẽ gây chướng ngại cho sự thành tựu pháp của hành giả.
– Thế nên, trước khi quyết định thực hành pháp môn nào đó, hành giả nên xem xét kỹ lưỡng 3 yếu tố chính sau đây:
+ Thứ nhất, bạn phải tìm hiểu và hiểu biết thấu đáo về pháp môn đó, về đường lối tu hành và chỉ dụ của nó. Một pháp môn khơi dậy cho bạn lòng tham dục và sân hận, một pháp môn chỉ chú trọng đến lợi ích cả nhân, một pháp môn chỉ hướng đến tôn sùng một vị pháp chủ nào đó mà không quan tâm đến sự tự do tu tập của người môn sinh, tốt hơn hết bạn không nên thực hành nó.
+ Thứ nhì, bạn phải xem người sáng lập nên pháp môn đó và những người tu tập là những người như thế nào, người pháp chủ có đủ từ bi và minh triết không, có còn những vấn đề tiêu cực xảy ra trong đời sống cá nhân của vị ấy không, có tham lam và sân hận nhiều không, bởi nếu không thể chế ngự những tiêu cực nhỏ bé thì vị ấy cũng không thể chế ngự những thứ cao siêu được, không có giới đức trong sạch thì vị ấy cũng không thể đạt tới pháp tối thượng được, vì vậy hãy quán sát thật kỹ.
Hãy xem những người tu tập pháp môn ấy có tốt hơn trước không, có bớt tham sân si không, có tôn kính những bậc trưởng lão không. Tu hành cốt để người ta trở nên tốt hơn, bớt tham sân si, bớt phiền não hơn. Nếu không đạt được những điều này thì tốt hơn hết bạn nên xem lại trước khi gia nhập pháp môn ấy.
+ Điều cuối cùng là bạn phải xem căn cơ của mình có phù hợp với pháp môn ấy hay không. Thế gian này mỗi người có một cái tâm khác nhau, cho nên căn tánh mỗi người cũng khác nhau, không một người nào giống với người nào.
Tuy nhiên, để tiện cho việc hiểu biết, tôi xin nhóm các căn tánh ra thành 7 loại thường thấy như sau:
1. Người sống dựa trên sức mạnh ý chí là chủ yếu. Người này có tính dũng mãnh, tinh tấn mạnh, sẽ đến với con đường đạo bằng sức mạnh ý chí.
2. Người dựa vào minh triết, hiểu biết là chủ yếu. Người này chuyên về tìm tòi, nghiên cứu, nắm bắt các chân lý, các quy luật cao siêu, trừu tượng. Sẽ đến với con đường được đạo bằng sự hiểu biết, minh triết.
3. Người sống chủ yếu vì lòng từ bi, yêu thương, giúp đỡ các chúng sinh khác. Sẽ đến với con đường được đạo bằng tình thương và phụng sự.
4. Người đến với con đường đạo bằng sự tín tâm, đức tin, thông qua sự giao cảm với các Đấng bề trên và sự trợ giúp của họ.
5. Người đến với con đường đạo thông qua nghiên cứu khoa học, các quy luật vận hành vũ trụ, con người, sử dụng lý trí và các kiến thức cụ thể.
6. Người đến với con đường đạo thông qua các hoạt động mỹ lệ, nghệ thuật, thi ca, tìm tòi cái đẹp, cái Mỹ trong vạn vật.
7. Người đến với con đường đạo thông qua các nghi lễ bí truyền mang tính chất thần thánh, đẹp đẽ, cao thượng, có tính trật tự, mỹ lệ và lộng lẫy. Thông qua nghi lễ họ giao cảm với các đấng bề trên và được các đấng ấy chỉ dạy để thành tựu đạo quả.
Nếu bạn thấy mình phù hợp với loại căn cơ nào, thì nên chọn pháp môn phù hợp với căn cơ của bạn, như vậy sự tiến triển có thể nhanh hơn. Bạn có thể lựa chọn loại pháp môn không phù hợp với căn tánh của mình, tuy nhiên nó sẽ khó khăn gập ghềnh hơn.
Đến đây, tôi xin chấm dứt 5 pháp chướng ngại có thể xảy ra trong quá trình hành thiền của bạn. Thật ra có những chướng ngại khác nữa có thể xảy ra trong quá trình hành thiền như đau chân, mỏi lưng, tiếng ồn… tuy nhiên chúng chỉ là những chướng ngại thuộc về thân, bạn có thể dễ dàng khắc phục chúng như ngồi trong một tư thế dễ chịu sẽ khắc phục được đau chân và đau lưng, hành thiền tránh những nơi gây ra tiếng ồn.
Khi hành thiền sẽ có những đau nhứt xảy ra, đó là do những tắc bế năng lượng, những lỗ hỗng năng lượng do các khí xấu ảnh hưởng đến cơ thể của bạn. Hành thiền một thời gian sẽ giúp bạn chữa lành những tắc bế đó và bạn sẽ ngồi được lâu hơn.
Khi hành thiền một thời gian bạn sẽ thấy nó bình thường, lâu dần sẽ giảm bớt đau đớn, tuy nhiên đau đớn không bao giờ được diệt trừ hoàn toàn cho tới khi nào bạn đạt diệt tận định. Bạn phải chấp nhận sống với nó. Khi bạn quá đau, có thể đổi chân hoặc đổi tư thế, và đừng chú tâm vào nó, càng chú tâm vào nó, bạn sẽ thấy càng đau hơn mà thôi. Hãy biết rằng nó là biểu hiện ra ngoài bởi những rung động từ vô số hạt vật chất vi tế, nó không phải là bạn, không phải của bạn, cho nên đừng sợ cơn đau. Hãy vượt qua nó.
Hi vọng bài viết này sẽ giúp ích cho các bạn trong quá trình hành thiền.
Mong cho các bạn luôn an lạc và vui vẻ
-Không Không-