Công bằng cho tất cả mọi người là điều mà từ xưa đến nay con người chưa từng làm được. Con người cá nhân với những tố chất rất khác nhau, môi trường tồn tại vô cùng khác nhau và được giáo dục khác nhau.
Họ không xuất phát trên cùng một vạch từ một đường đua lý tưởng cho tất cả như nhau. Sự vận động mang đầy tính bản năng của cuộc sống luôn tỏ ra thắng thế, vì vậy sự bất bình đẳng dường như sẽ mãi tồn tại.
Theo quan điểm của giáo lý Phật giáo sự bất công trong đời sống chứa đựng nhiều nguyên nhân. Có những nguyên nhân nhìn thấy và mổ xẻ ra được rồi khắc phục theo cách mà các kiến thức giáo dục hoăc luật pháp tiến hành áp dụng.
Tuy nhiên, điều đáng nói là có nhiêù nguyên nhân bị che khuất hoặc ta không thể nhận biết theo cách quan sát thông thường bởi liên quan đến một quan điểm phổ biến và chủ yếu của đạo Phật đó là: Nhân quả – Tái sinh – Luân hồi.
Bạn có thể không tin vào thuyết Nhân quả – Tái sinh – Luân hồi. Niềm tin đó quấy rầy cuộc sống với chủ đích hưởng thụ tiện nghi vật chất hoặc tinh thần theo những hiểu biết của bạn. Nó không làm cho bạn thoải mái thể hiện mình trong tranh đua với đời sống…hoặc đơn giản bạn có niềm tin với cách giải thích đời sống theo cách khác.
Rất có thể ta vay nhiều thứ mà mình đang có. Một câu hỏi đặt ra, nếu những khoản vay đó không được dùng một cách khôn khéo thì điều gì sẽ xảy ra. Ta đang nhắm mắt tận hưởng và tiêu xài một cách vung phí món quà ta được nhận, dù ta hoàn toàn xứng đáng với nó.
Nhưng tương lai của chúng ta không thể chỉ toàn là những món quà hấp dẫn, ngọt ngào như ý. Không một ai biết được chính xác điều gì đang chờ đợi mình trên con đường dài phải đi.
Chất liệu đời sống mỗi cá nhân chúng ta trong hiện tại vốn được chính ta tạo ra trong vô vàn các kiếp sống ta đã đi qua và tiếp tục cùng ta đi qua vô vàn các kiếp sống nữa sau này. Rất có thể có những kiếp sống ta nhận được dồn dập những món quà của số phận mà vì lý do nào đó ta không thể chủ động lựa chọn.
Khi tin vào hệ quả vận động của thuyết Nhân quả – Tái sinh – Luân hồi ta buộc phải thận trọng trong cả những điều tưởng chừng vô cùng nhỏ nhặt. Bạn phải tin rằng: Một cốc nước sạch nhỏ cho bạn thực sự cũng đã là một món quà quý giá và bạn không được phí phạm.
Nhân bàn đến các vấn đề nhân quả ta nói rộng một chút sang một vấn đề có liên quan cũng thuộc lĩnh vực kiến thức của Phật giáo. Trong kho tàng kiến thức Phật giáo có một khái niệm gọi là “vạn pháp duy tâm tạo”. Để nhận thức được điều này là vô cùng khó khăn.
Như vậy, cái thế giới mà ta đang sống với bao buồn vui, xấu đẹp, hy vọng và thất vọng đều do chính tâm ta tạo nên, nó chỉ hiện lên bởi các giác quan và nhận thức của chính chúng ta. Trong vô vàn đời sống ta đã đi qua, tâm cuả ta đã tạo ra một thế giới vô cùng phức tạp, nó vừa thân thương, che chở, nuôi nấng ta lại vừa thù địch và đầy nguy hiểm rình rập.
Cũng theo quan điểm đó, Phật tính trong mỗi chúng ta đã tạo ra Đức Phật, Ngài hiện lên trong cái thể giới riêng biệt của mỗi người. Ngài có mặt để nhắc nhở chúng ta hãy dừng bước đừng tiếp tục phiêu lưu trong cái thế giới đó nữa, nó chỉ là thế giới ảo, không phải là thứ để ta mãi dấn sâu, khám phá hay đi tìm hạnh phúc.
Khi nhận thức được rằng “vạn pháp duy tâm tạo” thì vấn đề nhân quả trong đời sống đã trở nên hiển nhiển. Toàn bộ mọi điều xấu tốt ta làm không phải rơi mất tăm vào cái thế giới bên ngoài như ta tưởng, nó trở thành chất liệu cho cái thế giới tương lai của mỗi người và chỉ cho chính họ.
Ta đã tạo nên thế giới này nhưng ta không phải là kẻ có quyền năng tuyệt đối, nó không phải là vật sở hữu của ta. Ta chỉ là một kẻ tương tác với nó bằng tất cả những gì mà phước, nghiệp của ta quy định. Ta không thể chiếm lấy những cái tốt đẹp trong đó biến nó thành của mình một cách đơn giản.
Sự tốt xấu được bày biện ra trong cái thế giới đó chủ yếu để cho ta nhìn thấy các bài học về nhân quả. Ta vừa hưởng sự văn minh trong một thế giới như vậy, ta vừa phải chịu sự tổn phước bởi ta gián tiếp gây ra các hậu quả về môi trường.
Niềm tin vào nhân quả buộc ta có trách nhiệm với cái thế giới mà ta đang là một phần của nó, lối sống của ta sẽ thay đổi bởi không phải là lối sống chỉ được dành cho vẻn vẹn một kiếp người. Cuộc sống của bạn trở nên đơn giản, nhẹ nhõm và thoải mái đi rất nhiều.
Ta không cố gắng để có bằng được cái này cái kia, ta không cần có nhiều thứ hơn người hoặc những thứ mà nhiều người khác không có được. Bạn sẽ nhìn cuộc sống xa hoa vương giả theo một cách khác đi, thậm chí còn hơi ngại cho một cuộc sống như vậy.
Tài năng, nhan sắc, trí tuệ hay thể chất vốn là những yếu tố giúp ta sống tương đối thuận lợi có thể tiếp tục cùng ta đồng hành, hoặc có thể không trong một đời sống liền sau. Những món quà số phận sẽ vẫn hào phóng cho bạn nếu bạn có một quỹ phước cực lớn. Nhưng có thể nó chỉ có vậy, với chút phước ít ỏi món quà số phận đã đến với bạn, bạn đã nhận xong và đốt cháy nó hoàn toàn.